De volgende keer dat je nog eens een kanjer van een typefout* in een tekst laat staan, heb je een geweldig excuus: je brein houdt niet van spelling. De schrijfwijze van een woord is een onbelangrijk detail dat weinig tot niets bijdraagt aan het hoofddoel van een tekst, namelijk betekenis overdragen. En dus gaat er maar weinig aandacht naar. Met andere woorden: wie al eens een schrijffout laat staan in zijn teksten kan daar eigenlijk weinig aan doen … Hèhè!

Zitten wij – professionele copywriters die we geacht worden te zijn – hier nu écht typefouten te vergoelijken? Nee toch?!

Nee.

Schrijffouten zijn saboteurs. Ze leiden de aandacht af van wat je wil zeggen en zijn een reden voor pedante critici om in hun pen te kruipen. En een typefout in je cv zorgt ervoor dat je sollicitatie eindigt nog voor ze goed en wel is begonnen. Het ergste van al: het zijn vaak de gemakkelijkste woorden die ons doen struikelen. Hoe komt dat toch?

Je bent te slim om je eigen typefouten te zien

Had je leerkracht Nederlands dan tóch gelijk? Ben je te slordig?

Nee.

Het heeft niet met een gebrek aan motivatie (of intelligentie) te maken. Sterker nog: wie over een typefout heen leest, doet net iets heel verstandig. Schrijven is een heel complexe taak die het uiterste vraagt van ons brein. Om dat proces efficiënt te laten verlopen maken de hersenen abstractie van details. Spelling is zo een detail. Onze hersenen hebben al hun energie nodig om complexe ideeën om te zetten in heldere zinnen en gestructureerde alinea’s en dus generaliseren ze. De juiste schrijfwijze van een woord is niet prioritair.

Blind voor details

Maar waarom is het toch zo moeilijk om onze eigen typefouten te spotten?

Ook wie leest generaliseert. We combineren de indrukken van onze zintuigen met ons verwachtingspatroon en koppelen daar een betekenis aan. Wie zijn eigen werk naleest, wordt blind voor de details. Je brein kent namelijk de betekenis van de tekst en generaliseert. Daardoor komt er ruimte vrij om aan andere dingen te denken.

Dat verklaart ook waarom je lezers jouw schrijffouten wél oppikken. Zij lezen de tekst voor het eerst; hun brein anticipeert niet op wat nog gaat komen en is dus meer gefocust op details.

Graag een foutloze tekst? Wij ook! Lees nog even verder …

1) NASA – “Het duurste koppelteken ter wereld”

In 1962 leidde een typefout bij NASA tot de ontploffing van ruimtevaartsonde Mariner 1. Er ontbrak een koppelteken in de code die het traject van de raket berekende. Het toestel ontplofte enkele minuten na de lancering.
Kostprijs: 80 miljoen dollar

2) De bijbel – “Gij zult overspel plegen”

Pijnlijk. In 1631 zorgde een zetfout van een onfortuinlijke Londense drukker voor een gewaagde herinterpretatie van het zevende gebod. Er stond namelijk te lezen “Thou shalt commit adultery” – Gij zult overspel plegen. Het Britse parlement was not amused en gaf de drukker een boete van 3.000 pond. Alle exemplaren van The Wicked Bible, zoals de pikante herinterpretatie ging heten, werden vernietigd.
Kostprijs: 3.000 pond

3) Penguin Australië – “Afkruiden met versgemalen zwarten”

We blijven in bijbelse sfeer met deze dure misser van Penguin Australië. Hun Pasta Bible, gepubliceerd in 2010, raadde Australische hobbykoks aan hun tagliatelle af te kruiden met “salt and freshly ground black people”. De hele oplage werd vernietigd.
Kostprijs: 20.000 dollar

4) Stad Brussel – “Een blink op morgen”

Een recente promotiecampagne van de stad Brussel voor het autoluwe centrum begon met een valse noot. De slogan luidde in het Nederlands namelijk: “Een blink op morgen”.
Kostprijs: onbekend

5) Stad Brussel (bis) – “Ons hart klopt alleen vour jou”

Lesje geleerd, denk je dan … Toch niet, want nog geen maand later pakte de stad uit met de volgende slogan: “Het hart van Brussel klopt alleen vour jou.”
Kostprijs: onbekend
Imagoschade: onmeetbaar

*Typefout of typfout? Het Groene Boekje vermeldt enkel de eerste, maar ook de tweede vorm is verdedigbaar.